Geçtiğimiz günlerde teknoloji haberleriyle ön plana çıkan the Byte dergisinde ilginç bir haberle karşılaştık: tamamen özerk hareket eden, yani insanlardan talimat almayan askeri drone’ların kendi tercihleriyle askerleri hedef aldığı iddia ediliyor. Dan Robitzski’nin haberine göre, Türkiye yapımı kamikaze drone’u STM Kargu-2, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi tarafından Libya’da geri çekilen askerlere saldırmakla itham ediliyor. Rapor drone’un insan askerleri öldürdüğünü açıktan söylemese de ima ediyor.
Bu haber insan gözetiminde olmayan robotların özerk kararlar alarak askeri hedeflere saldırma ihtimalini yeniden gündeme getirdi. BM raporunda, Kargu2’nin “gezici mühimmat” olduğu iddia ediliyor, yani muhtemel bir hedefi teşhis edene kadar olduğu yerde kalan bir nevi hava mayını. Raporda, “ölümcül otonom/özerk silah sistemlerinin, operatör ve mühimmat arasında veri bağlantısı gerektirmeksizin saldırmak üzere programlandığı” belirtiliyor.
Otonom öğrenmeye dayalı özerk bir silahın, insan hedefi öldürmek üzere ilk defa kullanıldığı düşünülüyor. Aslında BM raporunda gerçekten herhangi bir askerin öldürülüp öldürülmediği net değil. Kargu’ya “ölümcül otonom silah sistemi” diyen BM raporunda böyle bir ima mevcut. Araştırmacı Zachary Kallenborn, bu tarz olayların, “otonom silahlar alanında yeni bir sayfa açacağını” belirtiyor. Axios dergisinde bu konuyu ele alan Bryan Walsh, tamamen otonom drone’ların çatışmalı alanlara konuşlandırılmasının gerçekten de başlı başına askeri bir devrim olabileceğini belirtiyor.
Berkeley Kaliforniya Üniversitesi’nde bilgisayar bilimci olarak çalışan Prof. Stuart Russell, Vox’a teknolojik olarak otonom silahların otonom araçlardan daha kolay yapıldığını ifade etmişti. 2019 tarihli haberde, “Bu alanda çalışan uzmanlar, iki yıldan az bir süre içerisinde etkin bir silahın imal edilebileceğini düşünüyor,” diyen Russell’ın bu öngörüsü acaba doğru mu çıktı?
Bu gelişme şüphesiz bazı yapay zekâ uzmanları ve kimi insan hakları organizasyonları tarafından endişeyle karşılanıyor. Katil robotları durdurun isimli kampanya, tamamen otonom silahların herhangi bir insan müdahalesi olmaksızın kimin öldürülüp kimin yaşayacağı kararını almasının ahlaki bir eşiği aştığını iddia ediyor. Bu makinelerin, karmaşık etik tercihler yapmak için gereken merhamet gibi insani özelliklere sahip olmadığından kullanılmaması gerektiğini iddia ediyorlar. Ayrıca bu makineler eliyle insanların öldürülmesi halinde kimin sorumlu tutulacağının da belirsizleştiğini iddia eden kampanya, bu durumda adaletin tesis edilmesinin güçleşeceğini öne sürüyor. Bunun yanı sıra, bu tarz sistemlerin sadece savaşlarda değil sınır kontrolü, protesto eylemlerine müdahale gibi farklı amaçlarla da kullanılabileceği iddia ediliyor.
Ana Görsel: Türkiye’de yapılan Kargu-2 gezici mühimmat.