İngiltere’de yayımlanan yeni bir rapora göre, yedi yüzün üzerinde kadın ve çocuk vajinal ağ, Primodos hamilelik testi ve epilepsi ilacı sodyum valproat kullanımı yüzünden ağır zarar gördü.
Barones Julia Cumberlege’in öncülüğünde gerçekleştirilen bağımsız bir araştırmaya göre, bilhassa bu üç tedaviye maruz kalan hastalar, kimi zaman on yıllarca “ihmal edildi, görmezden gelindi ve yok sayıldı.” Şu anda bile sağlık sistemi, bu tedavilerin verdiği zararın boyutlarını ölçemiyor çünkü buna dair veriler layığıyla toplanmadı.
Kadınların şikayetleri, erkek doktorlar tarafından “normal” ve kadın sorunu” diye geçiştiriliyor.
Hastaların şikayetlerinin ve kaygılarının “kadın sorunu” diye göz ardı edildiği belirtiliyor.
Baroness Julia Cumberlege, hastaların maruz kaldığı sorunların “ölçeği” ve çektikleri “acının yoğunluğundan” ötürü şaşkınlık içinde kaldığını belirtiyor. “Bu acının büyük bir kısmı tamamen önlenebilirdi, sadece sağlık sisteminin hatalarından kaynaklanıyor,” diyor.
Soruşturmada, üç tıbbi müdahaleye dair çoğu kadın 700’ün üzerinde hastanın -ve aile üyelerinin- ifadeleri dinlendi. Bunlar vajinal ağ implantı, hamilelik testi primodos ve sodyum valproat tedavileri.
- Primodos, 1978 yılında piyasadan çekilen bir hamilelik testi. Bunun düşüklere ve doğum kusurlarına neden olduğu görüldü. Şu anda Bayer’in bünyesinde yer alan imalatçı Schering ilaçla bebeklerde görülen kusurların birbirine bağlı olduğunu hep inkar etmişti.
- Sodyum valproat, felci engellese de hamilelikte alınması halinde bebeklerde fiziksel anomalilere, çocuk gelişiminde gecikmeye ve otizme sebep olan bir epilepsi ilacı.
- Pelvise yerleştirilen vajinal ağ implantları, prolaps ve idrarı tutamama hallerinde kullanılıyor. Bu implantın vajinanın içine zarar verdiği ve “jilet kesiği gibi” kronik acıya neden olduğu söyleniyordu. Son yıllarda bu uygulama sadece istisnai durumlarda ve ciddi tetkik altında tavsiye ediliyor.
Rapora göre bu üç tedaviye ilişkin hastaların şikayetleri uzun süre ihmal edildi. Her yıl sodyum valproatın sebep olduğu risklerden “habersiz” yüzlerce çocuk hayata geldi. Pek çok kadın vajinal implant yüzünden kronik ağrı çekti. Bunlar arasında tekerlekli sandalyeye mahkum kalanlar da var. Sodyum valproat alan kadınların engelli ve sürekli bakıma muhtaç çocukları oldu.
Tahminlere göre, aşağı yukarı 20.000 bebek bu yüzden engelli doğdu. İngiltere Ulusal Sağlık Kuruluşu’nun (NHS) 2018 yılında gerçekleştirdiği bir teftişte, 2008’den beri 2.639 kadın vajinal ağı çıkarmak için ameliyat geçirdi.
Cumberlege’in raporuna göre her üç vakada da hastalar “yaşamlarını değiştiren” sonuçlardan muzdarip oldu. Sağlık sisteminde bu sorunun gerçek ölçeğini anlamak mümkün değil çünkü zaman içerisinde yeterli veri toplanmamış.
Rapor, “duyduklarımız sistemin hamilelikte ilaç alanlar veya yeni alet ve teknikleri kullananlar için yeterince güvenli olmadığını gösteriyor. Hastalar gereksiz hasara maruz kalma riskiyle karşı karşıya. Sadece bu üç müdahaleye baktık ama diğer cerrahi prosedürlerde, implantlarda veya başka ilaçlarda durumun farklı olduğuna inanmamızı sağlayan bir şeyle karşılaşmadık,” diyor.
Raporun sistemik hataları ifşa ettiği söyleniyor: “Bu durum, sağlık sisteminin ya hizmet vermesi gereken kesimlerin çıkarını gözetmeyi bıraktığını ya da bunu nasıl yapacağını bilmediğini gösteriyor. Zaman zaman hastalara tercih yapabilmek için ihtiyaç duydukları bilgiler sunulmamış. Bu hastaların sesleri duyulsun diye yıllarca, hatta on yıllarca kampanya yürütmesi gerekmiyor. “
Soruşturmada ayrıca şunlar tespit edildi.
- Giderek artan güvenlik endişelerine rağmen mevcut pratikleri değiştirmeye kurumsal ve profesyonel olarak direnç gösteriliyor.
- Bazı hekimler hastaları tehdit ederek ve kafalarını karıştırarak kibirli, ihmalkar tavırlar gösteriyor.
- Kadınların şikayetleri, erkek doktorlar tarafından “normal” ve kadın sorunu” diye geçiştiriliyor.
- İlaçlara ve tıbbi aletlere ilişkin güvenlik endişeleri “yeterince raporlanmıyor.”
- İmalatçıların finanse ettiği araştırmalar “bir türlü gün yüzüne çıkmıyor” çünkü olumsuz veya etkisiz kalıyorlar. Öte yandan NHS güvenlik araştırmalarına “öncelik vermiyor, finasman sağlamıyor.”
- Bazı doktorların şirketlerle çıkar ihtilafı içeren ilişkileri var. Ancak bunların kaydı tutulmuyor. Şirketlerin doktorlara, hastanelere veya organizasyonlara yaptıkları ödemeleri yayınlaması gerekmiyor.
- İlaç ve Sağlık Bakım Ürünleri Denetleme Kurumu’nda (MHRA) çalışan personelin %11’i daha önce tıbbi cihaz endüstrisinde çalışmış. Bu kurumun endüstrinin etkisi altında olduğu düşünülüyor ve buna dair kanıtlar var.
Barones Cumberlege, “Yıllar içerisinde pek çok denetleme, soruşturma yaptım ama daha önce hiç böyle bir şeyle karşılaşmamıştım. O kadar çok aile o kadar büyük acılar yaşamış ki, üstelik on yıllar boyunca. Bu acının büyük bir kısmının önüne geçilebilirdi, bu durum sağlık sisteminin hatalarından kaynaklanıyor, bu hatalar bu acıları katlıyor.”
73 yaşındaki June Wray, 2009 yılında vajinal ağ implantı taktırdıktan sonra kronik ağrı çekmeye başlıyor. “Bazen acı o kadar fazla oluyordu ki bayılacağım sanıyordum,” diyor. “Hekimlere bunu anlattığımda bana inanmadılar, delirmişim gibi baktılar.”
Kate Langley 2012 yılında idrar tutamama sorununa çare olsun diye söz konusu implantı taktırdı. Bunun ardından elliden fazla kez akut ağrı sebebiyle hastaneye kaldırıldı. İmplantın alınması için dört ameliyat geçirdi.
Ne yapılmalı?
Sağlık sisteminin iyileştirilmesi için şu tavsiyeler verildi.
- Sağlık sisteminin dışında, doğrudan meclise hesap veren yeni bir hasta güvenlik müfettişi atanması,
- Gelecekte zarar görecek olanlara mali vs. destek sunacak bir Telafi Kuruluşu kurulması,
- Engellenebilir zararlardan muzdarip olanlar için lütuf ödemesi verilmesi,
- Denetleme Kurumu MHRA’nın hasta çıkarlarını ön planda tuttuğundan emin olmak için gözden geçirilmesi, tıbbi cihazlara dair raporlama ve regülasyon sisteminin reforme edilmesi,
- Hastaların, onlara takılan implantların ve bakımlarından sorumlu cerrahların bilgilerini içeren merkezi bir veri tabanı kurulması,
- Genel Tıp Konseyi’nin bütün doktorların maddi ve diğer menfaatlerine dair bilgileri yayınlaması,
- MHRA’ya bağlı yeni bir ulusal veritabanı kurulması da dahil yeni şartlar yerine getirilene kadar vajinal ağ implantı uygulamasının durdurulması.
Ana Görsel: Vajinal ağ adı verilen implant.