Guardian’ın haberine göre, Amazon ormanlarının büyük bir kısmı, iklim değişimi yüzünden kendine mahsus tabiatını yitirerek yağmur ormanlarından bozkırlara dönüşebilir.
Yağmur ormanları, yağmur ve nem oranlarına karşı oldukça hassastır. Yangınlar ve uzun sürek kuraklıklar, belli bölgelerde ağaçların azalmasına ve geniş çayırlara benzer ağaçlık ve otlaklardan ibaret bir coğrafyaya dönüşmelerine neden olabilir. Amazonlarda, bu tarz değişimlerin mümkün olduğu zaten biliniyordu ancak bunun on yıllar içerisinde gerçekleşeceği düşünülüyordu.
Yeni bir araştırmaya göre, bu taşma noktasına daha önce düşündüğümüzden çok daha erken ulaşabiliriz. Nature Communications dergisinde yayımlanan araştırmaya göre, mevcut Amazon yağmur ormanlarının %40 kadarı şu anda bozkıra dönüşme tehlikesi altında.
Bu dönüşümün tam manasıyla yaşanması için yine on yıllar geçmesi gerekiyor ama bir kez gerçekleştiğinde bu süreci tersine çevirmek oldukça zor. Yağmur ormanlarında, savana tipi bozkıra nazaran çok daha fazla tür bulunur, yağmur ormanlarının atmosferden karbondioksitin emilimindeki rolü de yine çok daha fazladır.
İklim değişimi yüzünden Amazonların belli kısımlarına çok daha az yağmur düşüyor. Ormanın aşağı yukarı %40’ında, yağmur bozkırlaşma sürecini başlatacak oranlarda. Bu sene Amazon ormanlarında görülen yangınlar da daha önceki senelere göre çok daha yıkıcı sonuçlar doğurdu.
Bu yeni araştırmanın başındaki Arie Staal, “ormanlar büyüyerek bölgeye yayıldığında, bu durum coğrafyaya düşen yağmur oranını da etkiler. Ormanlar kendi yağmurlarını yaratırlar çünkü yapraklar su buharı salar, bu da yağmur olarak toprağa döner. Yağmur sayesinde ağaç sayısı artarak orman genişler” diyor.
Bu yüzden yağmur ormanlarının yok olması, bölge bazında yağmurları azaltır. İşte “atmosferdeki nem geri dönüşümünde” görülen bu düşüş, bu yeni araştırmada bilgisayar modelleri vasıtasıyla simüle edildi.
“Daha kuru havalarda, ormanlar yenilenemez ve eko-sistem yangına daha hassas hale gelir” diyor Staal.
Araştırmacılar, yeryüzündeki tropik bölgeler boyunca ormanların, belli iklim koşulları altında nerelerde var olmaya devam edeceğini öngören bilgisayar simülasyonları gerçekleştirdi. Sera gazı emisyonlarının artmaya devam etmesi halinde neler olacağını da incelediler. Ağaçlar yok olduğunda ormanların kendini yenileme kapasitesinin oldukça düştüğünü gördüler.
Araştırmanın yazarlarından Ingo Fetzer, “Bütün kıtalardaki yağmur ormanlarının küresel iklim değişime karşı oldukça hassas olduğunu, uyum sağlama kapasitelerini hızla yitirebileceklerini artık biliyoruz. Bu kapasite bir kez yitirildiğinde ise, yağmur ormanlarının orijinal hallerine dönmesi on yıllar alacaktır. Bu aynı zamanda yağmur ormanlarında yaşayan türlerin de yok olması demek,”diyerek durumun vahametini gözler önüne serdi.
Ana Görsel Uluslararası Af Örgütü’nün Brezilya’da Amazon orman yangınlarına ilişkin haberinden alınmıştır.