Brian Krebs, kendi sitesinde, Facebook, Instagram ve WhatsApp’ta 4 Ekim 2021 tarihinde gerçekleşen kesintilerin olası nedenlerini açıkladı. Anlık güncellediği açıklamalarını sizler için derledik.
Facebook ve kardeş mülkleri olan Instagram ve WhatsApp süregiden, küresel kesintilerden mustarip. Bunun neden olduğunu henüz bilmiyoruz ama nasıl olduğu açık: Bu sabah (4 Ekim), Facebook’ta; şirketin, bilgisayarlara ve diğer internet-destekli araçlara online varış noktalarını nasıl bulacaklarını söyleyen mühim dijital kayıtlar bir nedenle iptal oldu.
Doug Madory, San Francisco merkezli ağ denetleme şirketi Kentik’te internet analiz müdürü. Madory, aynı günün sabahında Facebook’ta birinin şirketin Border Gateway Protokol (BGP) kayıtlarında bir güncelleme yapılmasını sağladığını söyledi. BGP, dünyadaki internet server sağlayıcılarının, hangi sağlayıcıların internet trafiğini hangi spesifik internet adres gruplarına yönlendirmekten sorumlu olacağına dair enformasyon paylaştıkları bir mekanizma.
Yani, 4 Ekim sabahı Facebook, dünyanın bilgisayarlarına çeşitli online mülklerini nasıl bulacaklarını anlatan haritayı kaldırdı. Sonuç olarak Facebook.com diye tarayıcınıza yazdığınızda, tarayıcı facebook.com’u nerede bulacağını bilemedi ve hata verdi.
Milyarlarca kullanıcısını böylece zor durumda bırakmanın yanı sıra Facebook kesintisi aynı zamanda çalışanların da şirket-içi Facebook aletlerini kullanarak birbirleriyle iletişim kurmalarına mâni oldu. Bunun nedeni, Facebook’un e-mail ve araçlarının tamamının, artık işlevsizleşen domain’ler vasıtasıyla şirket-içinden idare edilmesi.
New York Times teknoloji muhabiri Ryan Mac, Twitter’da “Facebook’un sadece hizmetleri ve aplikasyonları değil Workplace dahil olmak üzere kendi şirket-içi araçları ve iletişim platformları da kullanıma kapandı,” dedi. “Kimse çalışamıyor. Konuştuğum pek çok kişi, şirkette ‘karlı gün’ gibi bir anın yaşandığını söylüyor.”
Kesintiler, CBS’nin 60 Minutes isimli programında, Frances Haugen ile beklenen bir röportajın yayınlanmasının birkaç saat ardından yaşandı. Haugen, kısa süre önce Facebook’un, ürünlerinin kitlesel hasar verdiğini bildiğini ve şirketin platformda yanlış bilgilendirme ve nefret söylemi dahil suistimali engellemek için daha cesur adımlar atmak yerine kara öncelik verdiğini gösteren şirket-içi soruşturmaları sızdırmıştı.
Haugen, kısa süre önce Facebook’un, ürünlerinin kitlesel hasar verdiğini bildiğini ve şirketin platformda yanlış bilgilendirme ve nefret söylemi dahil suistimali engellemek için daha cesur adımlar atmak yerine kara öncelik verdiğini gösteren şirket-içi soruşturmaları sızdırmıştı.
Facebook ve diğer mülklerinde kesintilerin neden ve nasıl sürdüğünü bilmiyoruz ama değişikliklerin şirketin içinden yapılmış olması gerekiyor çünkü Facebook bu kayıtları şirket içinde idare ediyor. Şu anda kimse değişikliklerin kötü niyetle mi yoksa kazayla mı yapıldığını tahmin edemez.
Madory Facebook’ta birinin işleri elini yüzüne bulaştırmış olabileceğini söyledi.
“Geçen yıl, global ağ konfigürasyonlarının yolundan çıkmasına neden olan güncelleme tarzı şeyler yüzünden böyle büyük kesintilerin yaşandığını gördük,” diyor Madory, “Muhakkak birilerinin sistemi hacklemiş olması ihtimalini göz ardı edemeyiz ama bu kendi kendine olmuş da olabilir.”
Güncelleme, 16:37 (4 Ekim): New York Times’tan Sheera Frenkel, Facebook çalışanlarının, kartları çalışmadığından Facebook binalarına girmekte sorun yaşadıklarını aktardığını yazdı. Bu kesintinin bu kadar sürmesinin nedeni bu olabilir: Facebook mühendisleri belki de global internete yeni BGP kayıtları yüklemek üzere bilgisayar server’larına fiziksel olarak ulaşamadı.
Güncelleme, 18:16: Facebook’ta kurtarma çalışmalarına katılan biri, güvenilir bir kaynağa rutin bir BGP güncellemesinin yanlış yapılması sonucunda kesintinin yaşandığını söyledi. Kaynak; başı boş güncellemenin, çoğu uzaktan çalışan Facebook çalışanlarının değişiklikleri geri almasına mâni olduğunu açıkladı. Bu arada, Facebook binalarına girebilenler Facebook’un şirket-içi araçlarına erişemediler çünkü bunların tamamı girilemeyen domain’lere bağlıydı.
Güncelleme, 19.46: Facebook, çoğu kullanıcı için domain’lerinin yavaş yavaş geri gelmeye başladığını duyurdu. Tweet’lerinde şirket çalışanlarına sabırları için teşekkür etti ama hala kesintinin nedenine dair bir açıklamada bulunmadı.
Güncelleme, 20.05: Hacker News isimli sitede yer alan bu mükemmel zincir, bugünün kesintilerinin pek de bariz olmayan yan etkilerinden bazılarına değiniyor: Pek çok organizasyon, facebook.com, instagram.com ve whatsapp.com’un mevcut koordinasyonlarını sorup duran milyarlarca alet yüzünden ağda aksamalar ve yavaşlamalar yaşıyor. Packet Clearing House idari müdürü Bill Woodcock, kesinti esnasında şirketinin düzensiz DNS trafiğinde küresel olarak %40 artış yaşandığını söyledi.
Güncelleme, 20.32: Cloudfare, bugünün kesintilerine neden olan BGP değişiklikleri üzerine ayrıntılı ve biraz teknik bir açıklama yayınladı.
Güncelleme: 23.32: Facebook, kesintinin hatalı bir konfigürasyon değişiminden kaynaklandığını söylenen bir blog yazısı yayınladı.
Brian Krebs, sitesinde yayınladığı yazısında gelişmeleri aktarmaya devam ediyor. Yukarıdaki derleme bu yazıdan çevrilmiştir.