PEN Bilim Kitabı Ödülleri finalistleri arasında yer alan Bill Bryson’un Beden: Sakinlerine Rehber isimli kitabı 2020 yılının öne çıkan bilim kitapları arasında yer alıyor. Bedenlerimizde neler olup bittiğini keyifli anekdotlara yer vererek ele alıyor. Bryson bir noktada çok net: bedenlerimize “sahip” değiliz, bedenlerimize sahip olan evrim, bizler onlarda ikamet ediyoruz.
Daha önce Hemen Her Şeyin Kısa Tarihi (Boyner Yayıncılık) isimli eseri Türkçe’ye kazandırılmış olan Bryson, 2020 yılının Ekim ayında yayımlanan bu son eserinde bedene ve beden üzerine bildiklerimize dair ilginç veriler sunuyor. Mesela “beynimiz 200 eksabayt enformasyona sahip, bu da bugün dünyada mevcut dijital içeriğin tamamına denk.” Kalbimiz ise yaşam boyu 3.5 milyar kez atıyor. Kemiklerimiz “betonarme bir yapıdan daha kuvvetli olmasına rağmen hoplayıp zıplamamıza izin verecek kadar hafif.” Akciğerlerimiz her gün 4000 galon hava işliyor. Ayrıca iki ila beş milyon kıl folikülüne, bunun belki de iki katı ter bezine sahibiz. Bedenimizde 40.000 ayrı tür mikroba ev sahipliği yapıyoruz aynı zamanda. Öpüştüğümüzde partnerimize 1 milyar bakteri aktarıyoruz. Eklemlerinizdeki kıkırdak camdan daha pürüzsüz. Egzersiz yaptıkça kemiklerimiz kendimizi iyi hissetmemizi sağlayan, doğurganlığı ve belleği kuvvetlendiren bir hormon üretiyor. Bütün bu bilgiler, okuduğu yüzlerce makaleye ve kitaba, bilim insanlarıyla yaptığı röportajlara dayanıyor.
Daha önce Hemen Her Şeyin Kısa Tarihi (Boyner Yayıncılık) isimli eseri Türkçe’ye kazandırılmış olan Bryson, 2020 yılının Ekim ayında yayımlanan bu son eserinde bedene ve beden üzerine bildiklerimize dair ilginç veriler sunuyor.
Yazar, kitapta ayrıca bedene dair bildiğimizi sandığımız şeylerin bazılarının aslında mit olduğunu da açıklıyor. Mesela C Vitaminin aslında soğuk algınlığına pek etkisi olmadığını, beynimizin yüzden onundan epey fazlasını kullandığımızı söylüyor.
Bedene dair onu en çok şaşırtan bulgu ise DNA’nımızı alıp düzleştirirsek Pluton’a kadar uzanacağı bilgisi. “Aklımı bundan daha fazla başımdan alan bir bilgiyle karşılaşmadım sanırım. Düşünsenize sizden, benden veya herhangi birinden ta Pluton’a kadar uzanmaya yetecek kadar var. İçinizde 10 milyar mil DNA var. İnanılmaz geliyor kulağa.” Bryson bedende en çok beynin onu etkilediğini belirtiyor. %75-80 sudan yapılmış olması, geri kalanının da büyük ölçüde yağ ve protein olması onun için son derece şaşırtıcı.
Kitapta ayrıca bedenin gerçekleştirdiği muazzam başarılardan da bahsediliyor. Mesela kalbi saatlerce durduktan sonra hipotermiden çıkarılan bir bebek, 33.000 fit yükseklikten düştüğü halde hayatta kalan bir hostes, 24 dakika nefesini tutan İspanyol bir dalgıç.
PEN Bilim Kitabı Ödülleri finalistleri arasında yer alan Bill Bryson’un Beden: Sakinlerine Rehber isimli kitabı 2020 yılının öne çıkan bilim kitapları arasında yer alıyor.
Annenizin rahmine düştüğünüz andan itibaren ilk bin gün yaşamınız boyunca sağlığınız açısından elzem. Çocukluğun ilk dönemlerinde ve rahimde strese maruz kalmak, yetişkinlikte sağlığınızın bozulmasına ve mutsuz olmanıza neden oluyor. Abur cubur gıdalar ve hareketsiz yaşam tarzı, günümüzde çocukların ebeveynlerinden daha az yaşamasına neden oluyor. Bu noktada Bryson sorunun tıbbi veya biyolojik değil politik olduğunu belirtiyor. Harlem’de yaşayan 30 yaşındaki siyah bir erkeğin ömrünün, sadece felç, diyabet ve kalp krizi riski açısından 30 yaşında Bangladeş’te yaşayan bir erkekten daha kısa olacağı tahmin ediliyor. Bu noktada sınıf oldukça önemli bir faktör, ancak ABD’de zenginlerin bile ortalama bir Avrupalıdan daha az yaşadığını ekliyor. Bunun nedeni ona göre beslenme “biçimi, obezite ve Amerika’nın aşırı pahalı, berbat sağlık sistemi.”
İnanılmaz verilerle bedenin mucizelerine tanıklık eden bu kitap ABD’de sağlık sistemine ve beslenme biçimine dair bu eleştirel yaklaşımının ardından “daha az yemeli, daha çok hareket etmeli,” diyor.
Umarız dilimize de en kısa zamanda kazandırılır.