En son yine burada paylaştığım yazıda, neoliberal çalışma kültürüne karşı çıkarak toplumsal ve maddi dünya ile insan psikolojisi arasında bir sınır olmadığını göstermeye çalışmıştım. Şimdiyse somut gerçekler üzerine inşa edilmesi beklenen Politikanın, öznel olması beklenen duygularımızla bağlantısının işlendiği güzel bir örnekten sohbet açmak istiyorum. Yakınlarda Hannah Proctor’un, Sarah Jaffe[1] ile son çıkan kitabını (Burnout: The...

Fredric Jameson sadece entelektüel bir dev ve çağdaş düşüncenin son gerçek dehası değildi. O, ideolojik alanımızı tanımlayan karşıtlıklara korkusuzca uzanan nihai Batılı Marksist; çalışmaları Japonya ve Çin’de büyük yankı bulan bir “Avrupa-merkezci”; Hollywood’u, özellikle Hitchcock’u ve dedektif romanlarını, bilhassa Chandler’ı seven bir komünist; Wagner, Bruckner ve pop müziğe dalmış bir müzik aşığıydı. Çalışmalarında ve yaşamında,...

André Breton, her ne kadar ‘sürrealizm’ terimini ilk kullanan kişi olmasa da 1924’te yazdığı ilk Manifesto‘suyla bu terimi kendisine mal etmişti. Orada bu yeni doğan hareketi, sıradan olanın içindeki ‘harikulade’yi keşfetmek ve rüya görmenin ve uyanmanın ‘gelecekteki çözümüne’ doğru çalışmak için bir ‘arayış’ olarak tanımladı. Bu yüce hedef yeterince yeni olsa da oyunbaz şans operasyonları...

In this interview, Brazilian philosopher and psychoanalyst Gabriel Tupinambá, a member of the Subset of Theoretical Practice (SPT) and the Social Strategy Coordinator at the Alameda Institute, answers questions from Ege Çoban about his intellectual journey from cinema to philosophy and psychoanalysis, the influence of his background as an intellectual from the ‘periphery,’ his views...

Edebiyat artık çoğunlukla bir yazara, daha önce temsil olanakları bulamamış bir sosyal grubun “sesi olma” imkanı sağlayan bir platform olarak görülüyor. Bu gruplar, etnik ya da cinsel azınlık mensubiyeti taşıyanlar ya da kendini mevcut edebi gelenekle temsil edilemeyecek kadar genç ve farklı hisseden yeni bir nesil olabilir. Bu gruba ses olan yazarın da peşinen o...

İnsanın Sonları Söz konusu ‘sonlar’ sadece iki boyutlu değildirler; aynı zamanda bir antinomi de içerirler: iptal, kapanma, sınır olarak sondurlar evet; ama aynı zamanda tamamlanma, açılma ve hedef olarak da sondurlar. Derrida’nın argümanı ilkinin ikincisini tamamladığı yönündedir: İnsanın feshedilişi, onun tamamlanışı için bir gerekliliktir. Başka bir şekilde söyleyecek olursak, insanın iptali onun tamamlamasının hem gerçekleşmesi...

Çevirmenin Sunuşu John Crowe Ransom’ın içine doğduğu edebi atmosfer çok sert çizgilerle günümüzden ayrılsa da önemli noktalarda Türkçe yazının şu an yaşadığı krizlere temas ediyordu. Avrupa’nın yirmi asırlık edebi geleneği ile arasına mesafe koyma çabası içindeki ABD kültürel dünyası kendi zemini üzerinde yükselen eleştirel bir faaliyete hayati bir ihtiyaç duyuyordu. Henüz köklü bir geçmişi olmayan...

Friedrich Nietzsche, küçümsediği bir dönemi başlatan 1848 devrimlerinden, hor gördüğü bir döneme yol veren bu olaylardan 4 yıl önce doğdu. Yazılarında, bariz biçimde eşitliğe düşman olan aristokratik bir ideoloji geliştirerek ilerlemenin ağır adımlarını tersine çeviren bir felsefe yaratmaya çalıştı. Buna rağmen, Michel Foucault ve Gilles Deleuze gibi Fransız filozoflar da dahil olmak üzere sol cenahta...

Ernst Bloch geleceğin mümtaz filozofudur. Adorno, Benjamin ve Frankfurt Okulu’yla bağlantılı diğer düşünürlerin dostu olan Bloch, ömrünü geçmişten miras alınan kültürel ve entellektüel ürünleri incelemeye adamıştır. Bunların arasında sınıfsız bir toplum umuduna dair izler bulma çabasıyla faşistlerin gerici amaçlarla sahip çıktığı ürünler de vardı. Açıkça distopik olan bir dönemde, yani kısa yirminci yüzyıl boyunca ütopya...

Kapitalist modernite eleştirileri arasında görülen önemli farklılıklara rağmen hem Walter Benjamin hem de Theodor Adorno diyalektiği bir direniş olarak anlarlar. Marx’ın Hegel’in spekülatif diyalektiğini tersine çevirmesinin ve Lukács’ın meta formunun fetiş karakterine odaklanmasının ardından hepsi de kapitalist modernitenin temel özelliği olarak gördükleri “şeyleşmeyi” [Verdinglichung] farklı şekilde ele almaya çalışmışlardır. Benjamin’de olduğu kadar Adorno’nun metinlerinde de...

2019’un başında “Genç Yetişkinlerin Neoliberal Yükü”[1] adlı yazımda çalışma kültürünü bir çerçeveye oturtmaya çalışan, hayatının ilk ofis deneyimini yaşayacağından ve tutunamayacağından bihaber biriyken eleştirel psikoloji alanındaki -halen geçerli olan- konumlanışımdan beslenmiştim. Bu seferki yazımın eleştirel psikoloji alanına meraklı kişilere daha iyi bir kaynak olması için kendimden uzaklaşıp daha teorik ve olgusal bir izlek takip edeceğim...

Şu anda hayal edildiği üzere, teknoloji serveti yoğunlaştırmayı ve emekçileri güçsüz kılmayı vaat ediyor. Bir alternatif mümkün mü? Yapay zekâ üzerine konuşurken, yeni ve yabancı bir şeyle uğraşırken her zaman yaptığımız gibi metafora bel bağlıyoruz. Metaforlar fıtratları gereği kusurludur, ancak yine de onları dikkatle seçmemiz gerekir, zira kötü olanlar bizi yoldan çıkarabilir. Örneğin, güçlü yapay...

Sanat tarihinde ve eleştiride politizasyonun gerilemesiyle bilinen çağımız aynı zamanda pek çok Marksistin sanat ve kültürle etkileşimi giderek azalttığı bir döneme tekabül ediyor. Özellikle Marksist gelenekte estetik eleştirinin tarihsel olarak ne kadar önemli olduğu düşünüldüğünde bu bağlantı biraz şaşırtıcı olsa da sanatın artık radikal siyaset ve özgürleşme için tefekkür aracı olmayı bıraktığı bir ortamın oluşmasına...

Koray Kırmızısakal tarafından 12 Kasım 2023 tarihli Respublika Kafe’de gerçekleştirilen “Postmodernizmde Tarihin Sönümlenişi: Fredric Jameson’dan Öğrenmek” başlıklı sunumun kaydını paylaşıyoruz.

Neye dikkat etmeniz gerektiğini bilmeseniz de sadece birkaç sahneden bir yayının Netflix’e ait olup olmadığını muhtemelen tahmin edebilirsiniz. Her şeye rağmen Netflix’in The Sandman uyarlaması oldukça iyi bir diziydi. Fakat neden öyle görünüyor? Neden bahsettiğimizi anlamışsınızdır: “Netflix Görünüşü” denilen şeyden bahsediyorum. Netflix’in kendi ürettiği televizyon şovları ve filmleri, rahatsız edici derecede aynı görünüyor ve aynı...

Yıllar önce Félix Guattari’nin “Everybody Wants to be a Fascist” başlıklı kısa makalesiyle karşılaştığımı hatırlıyorum. O zamanlar başlığı bana öngörülü olmaktan çok zekice gelmişti. (Her ne kadar Deleuze ve Guattari’nin kuramsallaştırmasında faşizmin ve faşizmle karşılaşmanın bu Reich referansının çok ötesinde, merkezi bir yeri olduğunu hatırlamakta fayda olsa da). Günümüzde faşizmle farklı bir ilişki içerisinde yaşadığımıza...